De firma Ravenswaay

Terug naar mei 1940. Mijn opa Rienus Nieuwstad werkte al sinds 1918 bij de firma Ravenswaay, handel in koloniale waren. Koffie, thee, tabak en: vers gebrande pinda’s. De winkel van Ravenswaay was op de Hoogstraat in Gorcum. Het pand is nog steeds in gebruik, al is het wel toe aan een likje verf, zou mijn moeder zeggen.

In het Gorcums archief is een map over Ravenswaay met daarin een boek vol reclamestempels. Ik heb er een paar gefotografeerd. Bij mijn neef Peter (van Jan) staat nog een metalen kist van Ravenswaay, waarin vroeger koffie werd bewaard. Die herken ik: wij hadden er vroeger ook een. Geen idee waar die eind genomen heeft.

Arnold jr. heeft een foto van drie kinderen Nieuwstad, genomen voor de zaak van Ravenswaay, herkenbaar aan de ‘zuilen’. Wie zien we, van links naar rechts? De jongetjes Nieuwstad leken nogal op elkaar. Als ik rekening houd met de leeftijdsverschillen moeten dit Jan, Cor (mijn vader, een jaar of twee oud) en Arnold zijn. Tussen mijn vader en de volgende broer, Theo, zit bijna 4 jaar leeftijdsverschil. Zoveel schelen deze jongetjes niet met elkaar. De foto zal van 1918 zijn.

Hij heeft ook een foto die heel wat later is genomen, rond 1930 vermoed ik. Tweede van links is Rienus sr., naast hem Arnold, dan Cor, mijn vader, een jaar of 14 oud. De jongen vooraan moet Theo of Rinus jr. zijn. Wie de andere mensen op de foto zijn, weet ik niet. De auto achter hen is van 'de zaak'. Mogelijk was het de eerste, want er zijn die dag meerdere foto's gemaakt. 

Uit de verhalen van Gera blijkt dat zij korte tijd heeft gewerkt in de koffiepikkerij van Ravenswaay. Ze vond het niks. Mijn moeder komt er in of kort na mei 1940 een poosje werken. Bij Van der Meer is ze ontslagen omdat ze zou gaan trouwen. Nu dat niet doorgaat, zit ze zonder werk en haar toekomstige schoonvader biedt haar deze oplossing aan.

Ze vertelde altijd vol trots hoe ze er een keer met beperkte middelen een mooie etalage maakte. Daar gebruikte ze trommels voor, waar thee in bewaard werd. Ik heb nog zo’n trommel, in groen- en goudtinten en voorzien van oud-Hollandse tafereeltjes. We hadden er ook een met poezen, herinner ik me. Die blijkt beland bij mijn zus.

Bij Ravenswaay leert ze Hennie Lintjes kennen, die daar schoonmaakte. Hennie had verkering met Johan de Grunt en de familie Nieuwstad was bevriend met de familie De Grunt. Johan kende dus mijn vader. De twee stellen konden het goed met elkaar vinden. Dat was niet het geval met Klazien Cornelissen en haar latere echtgenoot Peter de Jongh: mijn vader en Peter lagen elkaar niet.

Na het bombardement wordt mijn vader naar Rotterdam gestuurd om te gaan kijken of de ‘aanvoerlijn’ van Ravenswaay nog functioneerde. Het is een vreemd idee dat hij zo kort na het bombardement in de stad waar ik nu woon, en waar de brandgrens van 1940 enkele jaren geleden is gemarkeerd, is geweest. Ik woon buiten die brandgrens, maar niet eens erg ver.