Zondagsschool

Elke zondag na de kerk ging mijn moeder een uur naar zondagsschool. Het gezin was Nederlands Hervormd, dus die kerk moet de grote kerk op de markt geweest zijn. Waar was de zondagsschool? Het regionaal archief biedt uitkomst. Vanaf 1896 bestond in Gorinchem zondagsschoolvereniging ‘De Zaaier’. Elke zondag van 12.00 tot 13.00 uur gaven vrijwilligers les in een lokaal achter het Diaconie-Armhuis, in de buurt van het Heerenlaantje. De school werkt met jaarklassen. In de jaarverslagen staat welke bijbelverhalen dat jaar zijn behandeld. Vooral die verhalen zijn goed aan mijn moeder besteed, het geloof wat minder: het gezin Versluijs is niet zo streng in de leer. Zingen doen ze ook. De leerlingen krijgen een gezangboekje. Ik heb een foto van zo'n boekje gemaakt, maar kan de camera even niet vinden. Die komt dus nog.

De zondagsschool organiseerde elk jaar een kerstviering voor alle kinderen. In de zaal van de Doelen kregen ze chocolademelk met een tompouce - voor veel kinderen het enige gebakje van het jaar - en er was voor elk kind een cadeautje. De armste kinderen kregen ook een stuk kleren, gemaakt door de dames van de naaikrans. Dat gebeurde in het geheim: de kinderen die ervoor in aanmerking kwamen kregen een seintje en mochten het de volgende dag komen ophalen. Mijn moeder was zo’n kind. Ze kreeg een keer een heel mooie jurk die prachtig paste.

Na zes jaar, toen ze twaalf was, kreeg ze als afscheidscadeau een mooi bijbeltje waar ze erg blij mee was: een eigen boek! Haar moeder ruilt dat bijbeltje met een mevrouw uit de straat voor een gedragen trui. Die trui was voor haar broertje Kees. De vrouw vroeg het bijbeltje voor Irma, een kind uit Duitsland dat bij haar in huis was om aan te sterken. Wat bewoog Koos om dit te doen?

Irma was een zogenaamd ‘hongerkind’. Particuliere hulpcomités haalden na de Eerste Wereldoorlog in totaal minstens 150.000 kinderen uit Duitsland, Oostenrijk en Hongarije naar Nederland om aan te sterken, vooral in de periode 1920 – 1925. Mijn moeder zat op zondagsschool van 1919 tot 1925.

Rienus en Door Nieuwstad nemen ook zo’n kind in huis. Hij staat op een foto in het familiealbum van Rienus jr., op de middelste rij, als tweede van links: Adolf Rosenpleuter. Eerste van links is Arnold, na Adolf volgen Jan en Cor, mijn vader.

In de bolderkar Rinus en Theo (of Theo en Rinus), allebei nog klein. De foto zal van 1923 of 1924 zijn. Rienus sr. en Door staan rechts achter. Links achter Piet Muylwijk, de beste vriend van Rienus sr., en dienstbode Aantje van Haren.