Wie of wat maakte dat mijn opa Nieuwstad warm liep voor het gedachtegoed van Marx? Hij behoorde niet tot de arbeidersklasse en was goed opgeleid. Had hij zijn bevlogenheid voor de zaak van de arbeiders van zijn vader?
overopa A.J.Nieuwstad
Daar lijkt het niet op. Het is waarschijnlijk een combinatie geweest van de tijdgeest en de zichtbare armoede in de Eerste Wereldoorlog. Nederland blijft neutraal, maar door de oorlog wordt voedsel schaars en stijgen de prijzen. Rienus weet dat zijn vader, A.J. Nieuwstad, aardappels verkoopt aan Duitsland. Het is lucratieve handel. Intussen lijden veel Gorcumers honger. Blijkbaar zit de zoon anders in elkaar dan de vader: waar Arnoldus handel ziet, ziet Rienus onrecht.
Rienus’ kleinzoon en naamgenoot - mijn neef Rienus, die bovenstaande foto voor me had - vertelt een anekdote. Als de burgemeester van Gorinchem na onlusten over de voedseldistributie beweert dat er in de hele stad geen aardappel te vinden is, terwijl Rienus sr. weet dat het pakhuis van zijn vader vol ligt, gaat het mis. Hij woont vlakbij de burgemeester en grijpt zijn geweer. Zijn vrouw Door gaat aan de arm met het geweer hangen. Ze kan nog niet de tweehonderd pond inzetten die ze later zal gaan wegen, maar weet hem toch tegen te houden en de loop van richting te veranderen. Het geweer gaat af, met als gevolg een gat in het plafond. En in de vloer: daar zakken ze samen door.
Mijn moeder heeft de voedseldistributie in de Eerste Wereldoorlog niet bewust meegemaakt. Ze was nog maar klein. Wel had ze een foto van haar vader op de bevroren Merwede. ‘Februari 1917’, staat op de achterkant. Kees Versluijs is aangeschoven bij een groep die door een fotograaf wordt vastgelegd. Hij is de tweede van links. ‘Met een versteld hemd’, zei mijn moeder er altijd bij, terwijl ze de foto dichtbij haar ogen bracht (bril omhoog) om dat hemd nog eens goed te bekijken.
Als kind van (bijna) vier kan ze dit niet het meest opvallende aan de foto hebben gevonden. Het verstelde hemd van haar vader is door de jaren heen een symbool geworden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten