Zou er niet toch iets meer te vinden zijn over de woningen aan de Visschersdijk? Ik besluit het nog een keer te proberen. Het lukt, dankzij het feit dat de woningen zo slecht waren.
In eerste instantie vraag ik naar een bouwvergunning voor het Anna’s hof, in de veronderstelling dat daar bouwtekeningen bij zullen zitten. Dat blijkt begin vorige eeuw nog niet de gewoonte. René van Dijk zoekt voor me uit dat het Anna’s Hofje, genoemd naar Anna du Croo, in 1882 is gebouwd door Anna’s echtgenoot Evert ter Haar. Niet door Du Croo dus. Wel verkocht Evert het in 1908 aan zijn schoonvader. Er is een plattegrond uit 1930.
Die plattegrond komt voort uit problemen. In 1930 stelt de wethouder van Openbare Werken in de Gorinchemse raad de minderwaardige toestand van de woningen aan het Anna’s Hofje aan de orde. De eigenaar – dat is inmiddels C. van Seters, en die is van de azijnfabriek, weet René van Dijk – protesteert schriftelijk tegen deze aantijgingen. Uit de brief komt hij naar voren als een echte azijnpisser. De wateroverlast in de woningen is de schuld van de gemeente, die te laat is gaan pompen.
Burgemeester en Wethouders vragen daarop advies aan Gemeentewerken. Uit de reactie van de directeur van Gemeentewerken blijkt dat de riolering van het hofje gebreken vertoont. De eigenaar lijkt niet bereid tot reparatie; volgens hem is het riool in orde. Gemeentewerken heeft naar aanleiding van deze kwestie de woningen laten opnemen en meer gebreken geconstateerd. De directeur van Gemeentewerken stelt de raad voor de eigenaar aan te schrijven.
Dankzij die opname is er een plattegrond van de situatie in 1930. De woningen aan de Visschersdijk blijken bouwtechnisch onderdeel van het Anna’s Hofje. De bovenwoningen hebben een ingang aan de Visschersdijk, de benedenwoningen aan het hofje dat daarachter ligt. Zoiets vermoedde ik al. De woningen A263 en A264 werden omgenummerd naar 36 en 38. Op nummer 36 woonden Gerrit, Jannigje en Gera. Op nummer 38 woonde tot mei 1927 mijn moeder met haar ouders en haar drie broers.
Hun woonkamer was 3.50 bij 4 meter, de slaapkamer was 3 bij 4.75 meter. Halverwege de trap naar boven is een ‘bordes’. Daar sliep mijn moeder. Een keuken is niet benoemd. Wel in het buurhuis, dat van opoe en opa Versluis, die er in 1930 nog wonen. Hun WC is in die keuken, plus een bedstee. Kees en Koos hadden een WC in de slaapkamer. Uit een bijdrage van Nico van Heumen aan Oud Gorcum Varia (nr. 26) kan ik opmaken wat voor WC dat moet zijn geweest. Van Heumen beschrijft de woningen aan de Dalemstraat: ‘Doortrekken was er toen nog niet bij; een emmer water diende voor de doorspoeling’ (p. 50). Wel een ‘watercloset’ dus, aangesloten op de riolering. Maar dat water moest je zelf halen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten